Ana içeriğe atla

9. SINIF FİZİK – 1. DÖNEM (YENİ MÜFREDAT 2024-2025)

 


9. SINIF FİZİK – 1. DÖNEM (YENİ MÜFREDAT 2024-2025)

Konu Sırası (MEB haftalık plana göre):

  1. Fizik Bilimine Giriş
  2. Madde ve Özellikleri
  3. Kuvvet ve Hareket → Temel Kavramlar
  4. Kuvvet, Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler
  5. Newton’un Hareket Yasaları (1. ve 2. Yasa + eylemsizlik)
  6. Sürtünme Kuvveti
  7. Toplam Vektör ve Bileşke Kuvvet
  8. Eğik Düzlem (haftalık tatilden hemen önce bitiyor)

Şimdi tek tek, en ince ayrıntısına kadar anlatıyorum. Sınavda %95’i buradan çıkar!

1. FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ (2-3 hafta)

  • Fizik = Yunanca “physis” → doğa
  • Fizik, doğadaki olayları gözlem, deney ve matematikle açıklar.
  • Fizik bilimi → gözlem → hipotez → deney → teori → kanun → tekrar deney
  • Ölçme çok önemli → birimler uluslararası (SI birimleri)
  • Uzunluk → metre (m)
  • Kütle → kilogram (kg)
  • Zaman → saniye (s)
  • Sıcaklık → kelvin (K)
  • Akım → amper (A)
  • Madde miktarı → mol
  • Işık şiddeti → kandela (cd)

Örnek soru tipi: “Fizik biliminin temel amacı nedir?” Cevap: Doğadaki olayları anlamak ve açıklamaktır.



2. MADDE VE ÖZELLİKLERİ (2 hafta)

Madde: Kütlesi ve hacmi olan her şey. Madde türleri:

  • Katı → şekli ve hacmi sabit
  • Sıvı → hacmi sabit, şekil değişir
  • Gaz → ne hacmi ne şekli sabit
  • Plazma → iyonlaşmış gaz (güneş, neon lambalar)

Ayırt Edici Özellikler (sınavda çok çıkar!)

  • Kütle (m) → tartıyla ölçülür, korunur
  • Hacim (V) → sıvılarda mezür, katılarda cetvel
  • Özkütle (yoğunluk) → d = m/V
    • Birim: kg/m³ veya g/cm³
    • 1 g/cm³ = 1000 kg/m³
    • Su → 1 g/cm³ → yüzen batan sorularının kralı!

Örnek soru: Bir cismin kütlesi 400 g, hacmi 200 cm³. Özkütlesi kaç g/cm³ tür? d = 400/200 = 2 g/cm³ → demir gibi, suda batar.



3. KUVVET VE HAREKET – TEMEL KAVRAMLAR

Kuvvet (F): Cismin hareketini değiştiren ya da şekil değiştirmesine neden olan etki. Birim: Newton (N) 1 N = 1 kg·m/s²

Temas gerektiren kuvvetler:

  • Sürtünme, yay kuvveti, itme-çekme, normal kuvvet

Temas gerektirmeyen kuvvetler:

  • Yerçekimi (ağırlık), manyetik, elektriksel

Ağırlık (G) = m·g g = 9,8 m/s² ≈ 10 m/s² (sınavda 10 alırız) Yerçekimi ivmesi yükseğe çıkınca azalır (Everest’te biraz daha hafifsin!)

4. KUVVET TÜRLERİ – DENGELENMİŞ VE DENGELENMEMİŞ KUVVETLER

Dengelenmiş kuvvetler:

  • Net kuvvet = 0
  • Cismin hareket durumu değişmez (duruyorsa durur, sabit hızlı gidiyorsa devam eder)

Dengelenmemiş kuvvetler:

  • Net kuvvet ≠ 0
  • Cismin hızı değişir → ivmelenir

5. NEWTON’UN HAREKET YASALARI

1. Yasa (Eylemsizlik Yasası): “Üzerine net kuvvet etki etmeyen cisim, ya durur ya da sabit hızlı düzgün doğrusal hareket yapar.” → Arabada emniyet kemeri neden önemli? Çünkü sen eylemsizsin, araba ani fren yapınca sen ileri fırlar!

2. Yasa (Temel yasa): Fnet = m·a

  • Net kuvvet = kütle × ivme
  • Birim: N = kg·m/s²
  • İvme kuvvetle doğru, kütleyle ters orantılı

Örnek: 200 N kuvvetle 50 kg’lık cismin ivmesi kaçtır? a = F/m = 200/50 = 4 m/s²

3. Yasa (Etki-Tepki): “Her etkiye karşı eşit büyüklükte zıt yönde tepki vardır.” → Roket nasıl yükselir? Gazı aşağı atar, kendisi yukarı tepki alır.

6. SÜRTÜNME KUVVETİ (sınavın kralı!)

Sürtünme: İki yüzeyin birbirine değmesiyle oluşan zıt yönlü kuvvet.

Türleri:

  • Statik sürtünme (fs): Cismin harekete karşı direnci (henüz kaymıyor)
  • Kinetik sürtünme (fk): Kayma başladığında (genelde daha küçük)

Formül: fs,max = μs · N fk = μk · N

  • μ = sürtünme katsayısı (tablodan bakılır)
  • N = normal kuvvet = ağırlık (düz zeminde)

μ değerleri (ezberle!):

  • Buz-buz → 0,02
  • Kauçuk-beton → 0,6–0,8
  • Ahşap-ahşap → 0,4
  • Çelik-çelik → 0,7

Örnek: 50 kg kütleli cisim, μk = 0,4, düz zeminde. Sürtünme kuvveti kaç N? N = 50×10 = 500 N fk = 0,4 × 500 = 200 N

7. TOPLAM VEKTÖR – BİLEŞKE KUVVET

Vektör: Büyüklüğü ve yönü olan nicelik (kuvvet, hız, ivme) Skaler: Sadece büyüklüğü olan (kütle, sıcaklık, enerji)

Vektör toplama yöntemleri:

  • Uç uca ekleme
  • Paralelkenar yöntemi
  • Bileşenlere ayırma (en çok çıkar!)

Bileşke kuvvet: Tüm kuvvetlerin net etkisi Fnet = √(Fx² + Fy²) (dikey ve yatay varsa)

8. EĞİK DÜZLEM (tatilden önceki son konu!)

Eğik düzlem: Sürtünmeyi azaltmak için kullanılır (rampa)

Temel formüller:

  • Ağırlığın bileşenleri: Gx = G·sinθ → paralel bileşen (aşağı çeker) Gy = G·cosθ → dik bileşen (normal kuvveti dengeler)
  • Sürtünmeli eğik düzlemde ivme: a = g(sinθ – μcosθ)
  • Sürtünmesiz: a = g·sinθ

Örnek soru: 30° eğimli, sürtünmesiz rampada 10 kg cismin ivmesi? a = 10 × sin30° = 10 × 0,5 = 5 m/s²








Labels: